Với đặc thù giao dịch giá trị lớn, không cần qua sàn, dễ thanh toán bằng tiền mặt và có thể khai giá thấp để né thuế, bất động sản vẫn là “vùng trũng” cho tội phạm nguồn rửa tiền, hợp thức hóa tài sản bất chính.

Ngày 16/10/2025, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tổ chức hội thảo trực tiếp kết hợp trực tuyến để phổ biến Thông tư 27/2025/TT-NHNN ban hành ngày 15/9/2025, hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Phòng, chống rửa tiền, đồng thời cập nhật nội dung Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa.

Nỗ lực thoát khỏi “danh sách xám” về rửa tiền

Hội thảo cũng là dịp để Ngân hàng Nhà nước công bố kết quả đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền và tài trợ khủng bố, dành cho cán bộ ngành cùng các đơn vị báo cáo ngoài phạm vi quản lý trực tiếp của cơ quan này.

Theo báo cáo, tính đến ngày 1/10/2025 là thời điểm kết thúc chu kỳ Báo cáo Tiến triển lần thứ 5 theo cam kết với Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính quốc tế (FATF), việc triển khai Kế hoạch Hành động quốc gia (ban hành theo Quyết định 194/QĐ-TTg ngày 23/2/2024) đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận so với mốc 12/12/2024. Sau gần một năm thực hiện, 12/17 nhóm hành động đã được cải thiện rõ rệt, thể hiện nỗ lực và tiến độ đáng kể trong việc đáp ứng yêu cầu của FATF.

Cụ thể, có 1 hành động đã hoàn thành toàn bộ (Hành động 9), 1 hành động hoàn thành phần lớn (Hành động 14), 10 hành động hoàn thành một phần (gồm các Hành động 1, 2, 3, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 17), và 5 hành động vẫn đang trong quá trình triển khai (Hành động 4, 5, 6, 15, 16).

Ba nhóm tội phạm tham nhũng gồm tham ô tài sản, nhận hối lộ và lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản tiếp tục là nguồn rủi ro rửa tiền nghiêm trọng nhất.

(Báo cáo Ngân hàng Nhà nước)

So sánh với thời điểm 12/12/2024, sau Báo cáo Tiến triển kỳ 2 là mức cải thiện là rất rõ: khi đó chỉ có 1/17 hành động mới hoàn thành một phần, 16 hành động còn lại chưa có tiến triển cụ thể.

Tại hội thảo, đại diện Cục Phòng chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước) cũng trình bày kết quả cập nhật đánh giá rủi ro quốc gia (NRA) về rửa tiền giai đoạn 2023 đến tháng 6/2025.

Kết quả cho thấy, ba nhóm tội phạm về tham nhũng, gồm tham ô tài sản, nhận hối lộ và lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản tiếp tục là nguồn rủi ro rửa tiền nghiêm trọng nhất.

Đặc điểm của nhóm này là tài sản chiếm đoạt thường được tẩu tán qua mua bán bất động sản, chuyển tiền ra nước ngoài hoặc đứng tên người thân để che giấu nguồn gốc.

Tội phạm ma túy vẫn nằm trong nhóm có nguy cơ rửa tiền ở mức cao, do hoạt động mang tính xuyên biên giới, lợi nhuận lớn và ngày càng sử dụng công nghệ trong các giao dịch tài chính.
Trong khi đó, tội phạm bóc lột tình dục, đặc biệt liên quan đến trẻ em tuy ít bị phát hiện hơn nhưng đang gia tăng trên không gian mạng, được đánh giá ở mức rủi ro trung bình.
Một xu hướng đáng chú ý khác là tội phạm môi trường đang nổi lên như nguồn rửa tiền mới, hoạt động có tổ chức, mang tính quốc tế và khó truy vết, được đánh giá ở mức rủi ro trung bình – cao.

Về cấp độ ngành, ngân hàng và bất động sản tiếp tục là hai lĩnh vực có nguy cơ cao nhất trong hệ thống phòng, chống rửa tiền của Việt Nam, đòi hỏi tăng cường kiểm soát, minh bạch giao dịch và phối hợp liên ngành để giảm thiểu rủi ro trong giai đoạn sắp tới.

“Lãnh địa” ưa thích của dòng tiền bẩn trong bất động sản

Đại diện Cục Phòng, chống rửa tiền chỉ rõ nhiều kẽ hở trong quản lý thị trường bất động sản đang bị tội phạm lợi dụng để hợp pháp hóa tài sản bất chính.

Bất động sản là lĩnh vực có đặc trưng giao dịch giá trị cao, ít bị kiểm soát trực tiếp, tạo điều kiện cho việc “hòa trộn” dòng tiền phi pháp trở nên dễ dàng. Các đối tượng thường dùng tiền có được từ tham nhũng, lừa đảo, đánh bạc hay buôn lậu để mua nhà đất, sau đó bán lại nhằm biến tiền “đen” thành tiền “sạch”.

Một chiêu thức phổ biến là kê khai giá chuyển nhượng thấp hơn nhiều so với giá thực tế để trốn thuế, trong khi phần chênh lệch được thanh toán bằng tiền mặt hoặc qua kênh chuyển khoản ngoài hệ thống ngân hàng. Cách làm này không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn giúp tội phạm che giấu nguồn gốc dòng tiền.